Dawna ulica Młynowa była centrum życia białostockich Chanajek. Dzielnicy często owianej niesławą, ale i jednocześnie sercem przedwojennego Białegostoku.
Współcześnie Młynowa to nadal jedna z najbardziej charakterystycznych ulic miasta, położona w jego centrum. Dawniej miejską arterię kształtowała tam intensywna urbanizacja przełomu XIX i XX wieku. Wpływały na nie gwałtowne przemiany gospodarcze tego okresu. Dziś ulica jest świadectwem kolejnych przemian urbanistycznych, ukierunkowanych na nowoczesną zabudowę mieszkaniową.
W tym otoczeniu zachowali się już nieliczni architektoniczni świadkowie przeszłości.
ZOBACZ TAKŻE: To jeden z najbardziej charakterystycznych budynków w Białymstoku. Teraz niszczeje i grozi zawaleniem [ZDJĘCIA]
Zabytkowa kamienica w Białymstoku z początków XX wieku. Opuszczony budynek graniczy ze słynną instytucją
Dawniej ulica Błotnista oraz Piaszczysta, czyli dzisiejsze Młynowa i Mazowiecka, wyznaczały kierunki, w których miasto rozchodziło się na okoliczne pola i nieużytki. Już pod koniec XIX wieku wzdłuż tych ulic zintensyfikowała się zabudowa. Powstawało tam nie tylko budownictwo mieszkaniowe, ale również zakłady produkcyjne i przemysłowe, tkalnie, młyny, garbarnie czy wytwórnie produktów chemicznych.
Znajdował się tam wówczas także żydowski cmentarz choleryczny. Na posesji graniczącej od wschodu z murem starego cmentarza pod koniec XIX wieku stał z kolei drewniany dom. Działka w kolejnych latach kilkukrotnie zmieniała właścicieli. W 1906 roku teren przejął Wileński Bank Ziemski. Według zaświadczenia Zarządu Miejskiego z 1907 roku na posesji stały już dwa domy. Oprócz drewnianego, także piętrowy murowany. Była to zapewne kamienica pod współczesnym adresem Młynowa 23. Datę powstania budynku można określić pomiędzy 1902 a 1906 rokiem.
CZYTAJ TAKŻE: Stara żydowska szkoła w centrum Białegostoku. Zabytkowy budynek z początków XX wieku zachował się do dziś
W 1908 roku nowy właściciel w celu zwiększenia wynajmowanych lokali, dobudował tam trzecie piętro. Kamienica miała jednak pechową historię i co kilka lat regularnie zmieniała właścicieli. Do czasów I wojny światowej budynek służył jako obiekt mieszkalny. W międzywojniu działały tam również między innymi garbarnia czy sklep mięsny.
Majątek po wojnie przeszedł do zasobów miejskich i przez lata służył jako mieszkania komunalne. Obiekt od dłuższego czasu jest pustostanem. Niszczeje opuszczony obok słynnych instytucji. Od lat na sąsiednim terenie znajduje się bowiem białostocka siedziba Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Obok z kolei mieści się siedziba Podlaskiego Urzędu Skarbowego w Białymstoku.
Co dalej z zabytkową kamienicą przy Młynowej 23? Znamy plany
Kamienica przy Młynowej 23, pomimo swojego złego stanu technicznego, stanowi znaczące dziedzictwo architektury Białegostoku. Charakterystyczna ceglana fasada i liczne zdobienia wyróżniają budowlę na tle otoczenia. Obiekt jest wpisany do ewidencji zabytków oraz stanowi część turystycznego Szlaku Dziedzictwa Żydowskiego. Co jednak dalej czeka zabytkową budowlę?
Właścicielem posesji wraz z obiektem w 2022 roku została spółka Rogowski Apartamenty. Nieruchomość kupiła od miasta za ponad 4,5 mln zł. Białostocki deweloper jest także właścicielem posesji sąsiadującej z Młynową 23. Tam rozpoczęły się już prace pod budowę nowoczesnych bloków.
Podobny los czeka także zabytkową kamienicę przy Młynowej. Zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego teren ten jest przeznaczony pod mieszkaniówkę z usługami. Kamienica jest co prawda chroniona planistycznie. Nowy właściciel ma zatem obowiązek wkomponowania jej w bryłę nowego budynku. Czy jednak zachowa swój niepowtarzalny charakter? Niedługo zapewne się przekonamy. Prace w pobliżu budowli już trwają.
