Białystok był miastem dla kinomanów. W tych miejscach nie obejrzysz już filmów [ZDJĘCIA]

Gdzie w Białymstoku można obejrzeć filmy na dużym ekranie? Obecnie, poza Heliosami, w mieście znajduje się jeszcze jedno kino studyjne Forum.

Nie jest tajemnicą, że czasy świetności kina mamy już za sobą. W dobie serwisów streamingowych i internetu tego typu aktywności przeniosły się raczej do naszych domostw. Jednak w XX wieku wraz z pojawieniem się pierwszych iluzjonów (dawniej kino - red.) trudno było szukać popularniejszej i bardziej zachwycającej publiczność rozrywki.

Liczne kina święciły triumfy także w Białymstoku. Pierwsze z nich zostały otwarte na początkach XX wieku. Niektóre z budynków, w których się mieściły, można podziwiać do dziś.

Przedwojenne iluzjony w Białymstoku. Kiedyś kin w stolicy Podlasia było więcej niż dziś

Najstarszym i pierwszym kinem w Białymstoku było Palace. Założone na przełomie 1911 i 1912 roku, mieściło się na w fabrycznym budynku braci Littererów. W głębi ogrodu, na tyłach pałacyku gościnnego Branickich przy ul. Kilińskiego.

Natomiast w 1913 roku w Białymstoku było już sześć iluzjonów. Iście kinową ulicą była Lipowa. Tam znajdował się chociażby Cały Świat, umiejscowiony na przeciwko cerkwi. W kamienicy przy Lipowej funkcjonowało Kino Fantazja, a w miejscu dawnego kina Pokój było wówczas kino Modern. Nad rzeką Białą działało kino Arkadia, znajdujące się w nieistniejącym już budynku przy ulicy Nadrzecznej (dzisiaj okolice Alei Piłsudskiego). Ta z kolei z czasem została przebudowana i zlikwidowana, wraz ze zmianami urbanistycznymi w mieście.

Na dopełnienie białostockich iluzjonów sprzed wojny, ostatnim był Apollo. Powstał w 1913 roku i mieścił się w częściowo zachowanej do dziś kamienicy przy ul. Sienkiewcza 22. Kino znajdowało się dokładnie w ogromnej dobudówce, która powstała za frontowym budynkiem. Ta niestety nie dotrwała do naszych czasów. Nie sposób nie wspomnieć także o ekskluzywnym kinie Gryf, które było częścią Hotelu Ritz i mieściło się na parterze słynnego obiektu

Wojna zmieniła białostocki krajobraz w świecie kina

Białostockie iluzjony nie przetrwały w pełni I wojny światowej. Części z nich zmieniono przeznaczenie. W powojennym Białymstoku jako kina działały już tylko Apollo i Modern. Ale z wielkimi sukcesami. Apollo było bowiem prawdziwym królem białostockiego świata kin. Pod tą samą nazwą funkcjonowało do 1939 roku. Budynek wyróżniał się jedną z największych w mieście sal, która mogła pomieścić 800 osób. Obiekt uchodził za niezwykle nowoczesny, jak na tamte czasy. Kino posiadało klimatyzację i centralne ogrzewanie. Jednocześnie było też bardzo eleganckie. Dla przykładu, na podłogach leżały dywany.

Co z kolei stało się z kinem Modern, które powstało jeszcze za czasów cara? Jego popularność wśród kinomanów nie słabła przez niemal 30 lat. Kino przy Lipowej również wyróżniało się nowoczesnością oraz elegancją, z wentylacjami, nawiewami ciepłego i chłodnego powietrza, a także z perskimi dywanami i palmami w holu czy kryształowymi lustrami we foyer. W czasie wojny przemianowano je na Kapitol, a od 1952 roku funkcjonowało już pod dobrze znaną nazwą Pokój. Budynek w swoim obecnym kształcie powstał w 1974 roku. Kino Pokój przez całą drugą połowę XX wieku i okres PRL-u odgrywało istotną rolę w życiu kulturalnym miasta. Było chyba najpopularniejszym z białostockich kin. Definitywnie zakończyło jednak działalność w 2008 roku. Budynek był własnością firmy Kinoplex i pomimo planów jego przebudowy i ożywienia kina, nic z tego nie wyszło. Od lat działa tam sklep z chińskimi artykułami.

Kina w Białymstoku w PRL-u

Kolejnym popularnym kinem w Białymstoku z czasów PRL-u było kino Syrena. Mieściło się w budynku przy ul. Rocha, wybudowanym w 1930 roku. Działalność kina rozpoczęto tam w 1956 roku. Słynęło z filmów niemych czy westernów. Kino działało tam do 2008 roku. Budynek przeszedł na własność Misji Barbikańskiej. Obecnie jest zarządzany przez organizacje religijne.

Wracają nieco bliżej centrum, kolejnym kultowym obiektem było kino Ton. Budynek położony na Rynku Kościuszki, w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła farnego, był dawniej szpitalem dla biedoty. Ten utworzony został jeszcze przez Branickiego. W budynku jeszcze przed II wś działało kino Świat, po wojnie natomiast teatr miejski.

Kino Ton rozpoczęło swoją działalność w latach 50. poprzedniego wieku i funkcjonowało przez pół wieku, aż do 2009 roku. Obecnie jest ono własnością kościoła. Na fasadzie budynku możemy nadal podziwiać szyld kina, jednak nie odbywają się już tam komercyjne pokazy.

Nieopodal Tonu, w kamienicy na rogu Kościuszki i Sienkiewicza mieściło się kino TPPR. Powołano je do życia w latach 60. XX wieku i mieściło się mieściło się na pierwszym piętrze tej kamienicy. Później przez lata działało już pod bardziej popularną nazwą, jako Kino Studio (od 1974 roku). Działał tam Dyskusyjny Klub Filmowy Gag.

Przy ul. Legionowej od 1956 roku, pod nazwą Związkowiec, działał kinoteatr Związków Zawodowych. W 1975 roku w budynku swoją działalność rozpoczęło Kino Forum. Początkowo określane mianem Miejskiego Domu Kultury, kino było i jest do dziś siedzibą białostockiego Ośrodka Kultury. To jedyne kino studyjne, które przetrwało w Białymstoku do obecnych czasów.

Tych kin w Białymstoku już nie ma. Pozostały po nich tylko wspomnienia

Warto zauważyć, że to tylko część z kin, które działały w przeszłości w Białymstoku. Opisaliśmy bowiem tylko te najpopularniejsze i wyróżniające się w historii miasta. Ważną rolę odgrywały chociażby liczne kina osiedlowe.

Iluzjony, kinoteatry i kina odgrywały zatem ogromną rolę w masowej rozrywce białostockiej społeczności ubiegłego wieku. Dzisiaj pozostał po nich jedynie wspomnień czar.