Spis treści
Na wschodnim Podlasiu, zaledwie kilka kilometrów od granicy z Białorusią, leży niewielka wieś Nowodziel – miejsce, które może umknąć uwadze na mapie, ale które skrywa w sobie historię równie dramatyczną, co fascynującą. Wokół rozciągają się pola, łąki i stare zagajniki, a atmosfera przypomina dawną, kresową codzienność. To jedno z tych miasteczek, gdzie granica nie jest tylko linią na mapie, lecz elementem codziennego życia, a przeszłość stale przenika się z krajobrazem.
Ta miejscowość na Podlasiu skrywa dramatyczną historię!
Nowodziel należy do gminy Kuźnica w powiecie sokólskim – regionu o długiej historii wielokulturowości. Od stuleci mieszkali tu Polacy, Rusini, Białorusini, a nieco dalej – Tatarzy. Wpływy religijne, zwyczajowe i językowe przenikały się na każdym kroku. Także Nowodziel był częścią tej mozaiki, choć sama wieś nigdy nie była duża.
Dramat przyszedł wraz z XX wiekiem. Wieś, która wcześniej była jednością, została podzielona na dwie części, i jedna z nich została włączona do Białorusi. Ślady tej historii wciąż są widoczne: w układzie pól, w samotnych przydrożnych krzyżach, w starych gospodarczych fundamentach ukrytych w trawie. To ciche, materialne świadectwo dawnych dramatów, ale i wielkiej determinacji mieszkańców.
Nowodziel jest otoczony krajobrazem typowym dla wschodniego Podlasia – falistymi polami i zabudowaniami charakterystycznymi dla takich miejscowości jak Tołcze czy Kruszyniany. To także doskonałe miejsce dla osób poszukujących autentyczności – bez komercji, bez tłumów, za to z prawdziwą ciszą, której trudno doświadczyć w bardziej popularnych regionach.
Dlaczego Nowodziel jest interesujący turystycznie?
Bo stanowi świetny punkt startowy dla poznania południowego Podlasia – jego tradycji, przyrody i historii. To wieś, która zachowała dawny układ przestrzenny oraz klimat sprzed dekad. Turyści trafiają tu rzadko, co tylko potęguje wrażenie obcowania z miejscem „nieodkrytym”.
Wędrując przez pola i stare trakty, łatwo natknąć się na zapomniane kapliczki, resztki dawnych gospodarstw oraz miejsca związane z życiem religijnym lokalnych społeczności prawosławnych i katolickich.
Nowodziel - co zobaczyć?
Choć sama wieś jest niewielka, w jej pobliżu znajduje się kilka wartościowych atrakcji:
- Kruglany,
- Tołcze,
- Wiatrak "Koźlak" Minkowce,
- Sokółka,
- Nowy Dwór.