Koronawirus a kontrola drogowa. Co może policjant w trakcie kontroli? Za co nas zatrzyma?

Koronawirus: Co może policjant w trakcie kontroli?

Sprawdź także: Koronawirus a kontrola drogowa. 10 przykazań: Prawnik radzi, czy przyjmować mandat

W związku z zaostrzonymi przepisami i ograniczeniu poruszania się na ulicach krążą patrole policji, straży miejskiej i żandarmerii wojskowej wspomaganych przez żołnierzy WOT. Mundurowi sprawdzają, czy opuszczający mieszkania i domy nie łamią przepisów oraz robią to wyłącznie w celu realizowania potrzeb niezbędnych do życia. Mundurowi z drogówki proszą kierowców o podanie imienia i nazwiska oraz celu podróży. Patrole policyjne zwracają uwagę, czy piesi poruszają się w bezpiecznych odległościach, nie chodzą grupami ani nie gromadzą się. W przypadku, gdy stwierdzą, że cel opuszczenia miejsca zamieszkania jest nieuzasadniony lub złamane zostały obowiązujące zasady, mundurowi mogą nałożyć na kierowcę mandat.

• Koronawirus. Posłuchaj o faktach i mitach. To materiał z cyklu DOBRZE POSŁUCHAĆ. Podcasty z poradami
• To grypa czy koronawirus? Posłuchaj, jakie są podobieństwa, a jakie różnice? To materiał z cyklu DOBRZE POSŁUCHAĆ. Podcasty z poradami
• Koronawirus. Posłuchaj o prawach pracownika w obliczu pandemii. To materiał z cyklu DOBRZE POSŁUCHAĆ. Podcasty z poradami

Co może policjant w trakcie kontroli drogowej lub na ulicy? Gdzie kończą się jego uprawnienia? Jak powinniśmy się zachować w trakcie takiej kontroli? Postanowiliśmy się dowiedzieć.

Koronawirus: Za co może zatrzymać nas policja? Co może zrobić?

Wiele osób buntuje się przeciwko zaostrzonym przepisom o zakazie wychodzenia z domów. Prawo jednak wyraźnie określa, co może policjant w trakcie kontroli na ulicy, a jakie zachowania w jego przypadku będą przekroczeniem uprawnień. Zgodnie z przepisami patrol policji może:

• Zapytać o cel wyjścia z domu.
• Sprawdzić wiek kontrolowanej osoby, jeśli ma przypuszczenie, że może być ona niepełnoletnia i przebywa na zewnątrz bez osoby dorosłej.
• Sprawdzić tożsamość osoby – wylegitymować ją, prosząc o dowód bądź inny dokument potwierdzający tożsamość. W przypadku braku takiego dokumentu policjant może spisać oświadczenie, na podstawie którego dokona identyfikacji.
• Zatrzymać kontrolowanego, jeśli istnieje podejrzenie, że mógł on popełnić przestępstwo.
• Jeśli stwierdzi, że osoba kontrolowana opuściła miejsce zamieszkania, nie kierując się realizacją niezbędnych potrzeb życiowych, może upomnieć ją i zawrócić do domu.
• Dokonać kontroli osobistej i bagażu. Należy tu jednak zaznaczyć, że policjant nie może tego zrobić w miejscu publicznym, a kontrolę przeprowadza tylko na podstawie podejrzenia czynu zabronionego.
• Nałożyć mandat – jego górna granica to 500 zł. Takiego mandatu można odmówić, jednak wówczas sprawa trafi do sądu. Wiąże się to z dodatkowymi kosztami.

Znacznie wyższe restrykcje grożą osobom, które rażąco złamią rządowe zalecenia lub złamią kwarantannę. Wówczas policjant kieruje sprawę do inspektora sanitarnego, a ten może orzec o karze od 5 do 30 tys. zł.

Zobacz też: Mężczyzna na kwarantannie do policjantów: "Za 5 minut flacha i pizza, bo będę zarażał!".

Ograniczenie w przemieszczaniu się. Czy jest zgodne z Konstytucją? Jaka jest podstawa prawna?

Podstawą prawną do wprowadzenia w Polsce zakazu wychodzenia z domu jest ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Na jej podstawie wydano rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 marca 2020 roku, a także kolejne które weszło w życie od początku kwietnia.

W internecie często pojawiają się komentarze osób powołujących się, że zakaz wychodzenia z domu i ograniczenia w poruszaniu się są sprzeczne z Konstytucją RP. Czy słusznie? Internauci powołują się najczęściej na art. 228 ust. 3 Konstytucji RP, który mówi o tym, że "nie ma możliwości ograniczenia poruszania się po terytorium RP bez wprowadzenia stanu nadzwyczajnego". Wniosek ten jest błędny. Eksperci w dziedzinie prawa tłumaczą, że obowiązujące aktualnie ograniczenie poruszania się nie wchodzi wcale w konflikt z zapisami Konstytucji. Jest efektem ustawy z 2008 roku o zwalczaniu chorób zakaźnych. Zgodnie z tym, sprzeciwianie się i bunt wobec nowych ograniczeń są niesłuszne, podobnie jak powoływanie się w tej sytuacji na zapis w Konstytucji RP.

Koronawirus a kontrola drogowa. Jak wygląda? Co może policjant drogówki?

Czy policjanci mogą zatrzymać kierowcę „z łapanki”? Czy w mieście może zatrzymać nas nieumundurowany policjant? W jaki sposób mundurowi dają sygnał do zatrzymania się? Jak wygląda i powinna przebiegać policyjna kontrola drogowa, opowiedział nam nadkom. Dariusza Matynkę z Wydziału Ruchu Drogowego KMP w Białymstoku.

- Kontrola drogowa może być przeprowadzona w terenie zabudowanym przez umundurowanego bądź nieumundurowanego policjanta, który daje kierowcy sygnał do zatrzymania się – tłumaczy nadkom. Matynka. - W terenie niezabudowanym może to zrobić tylko umundurowany policjant.

W przypadku, gdy widoczność jest niedostateczna, mundurowy wydaje taki sygnał czerwoną odblaskową tarczą lub też używając latarki. Może również wydawać sygnały dźwiękowe lub świetlne na drodze, poruszając się pojazdem z kierowcą, który w odpowiedzi powinien się zatrzymać.

- Policyjna kontrola drogowa powinna przebiegać w miejscu bezpiecznym dla policjanta – kontynuuje nadkom. Dariusz Matynka. - W wyjątkowych sytuacjach, jeśli stwierdzona zostanie taka potrzeba, mogą to być np. zatoczki autobusowe czy miejsca, gdzie normalnie obowiązuje zakaz zatrzymywania się. Policjant podczas kontroli drogowej zawsze musi się wylegitymować oraz podać powód zatrzymania.

Przypomnijmy, że powyższe umożliwiła policjantom zmiana przepisów obowiązująca od 7 listopada 2019 roku. 

Czy w związku z epidemią koronawirusa policjanci pracują w maseczkach ochronnych i rękawiczkach? Nadkom. Matynka tłumaczy, że nigdzie nie ma przepisu, że powinni to robić, jednak ze względów bezpieczeństwa mundurowi stosują rękawiczki w kontakcie z dokumentami podróżnych.

Kontrola drogowa a koronawirus: Czego NIE może policjant podczas kontroli drogowej?

Czy policja może nas zatrzymać bez powodu? Należałoby najpierw przyjrzeć się temu, co może być powodem zatrzymania kierowcy przez drogówkę. Po pierwsze, jest to oczywiście złamanie przepisów lub np. działania kierowcy wskazujące, że może on prowadzić samochód pod wpływem alkoholu. Powodem zatrzymania mogą być również podejrzenie lub wyraźny sygnał, że auto jest niesprawne do jazdy. Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o Policji, drogówka ma prawo m.in.:

• legitymować uczestnika ruchu i wydawać mu wiążące polecenia co do sposobu korzystania z drogi lub używania pojazdu;
• sprawdzać wymagane dokumenty (prawo jazdy, dowód rejestracyjny);
• weryfikacji danych o pojeździe, w tym danych o dokumentach pojazdu w centralnej ewidencji pojazdów;
• zalecić badanie na zawartość alkoholu w organizmie kierującego;
• sprawdzić stan techniczny pojazdu;
• zatrzymać kierowcę w przypadkach przewidzianych w ustawie dokumentów stwierdzających uprawnienie do kierowania pojazdem lub jego używania;
• używać przyrządów kontrolno-pomiarowych, urządzeń rejestrujących;
• usuwać lub przemieszczać pojazd w niektórych wypadkach.

Czego natomiast NIE może policjant w trakcie kontroli drogowej? Zgodnie z ustawą, mundurowi nie mają prawa:

• przeprowadzić kontroli bez podania powodu zatrzymania,
• rozpocząć kontroli bez przedstawienia się (jeśli nie jest umundurowany, musi się wylegitymować),
• używać jakichkolwiek środków przymusu lub agresji w stosunku do kontrolowanego kierowcy,
• przeprowadzać kontroli poza terenem zabudowanym jeśli nie jest umundurowany.

Zobacz też: Czy można jechać na działkę w czasie epidemii koronawirusa? PZD wyjaśnia

Kontrola drogowa a koronawirus. Czy jest kara za jazdę do pracy w kilka osób?

Zgodnie z ustawą z 31 marca 2020 roku obowiązek pracy i dojazdu do niej w przypadku osób, które nie zostały z niego zwolnione lub też przekierowane do pracy zdalnej, jest realizowaniem niezbędnej potrzeby życiowej. Co jeżeli jedziemy do pracy jednym autem, w kilka osób, i zatrzyma nas policja? Wówczas, nawet jeśli nie są to osoby z nami spokrewnione, nie powinniśmy dostać mandatu. Warto jednak w takich przypadkach pamiętać o wszelkich istotnych zaleceniach dotyczących bezpieczeństwa w dobie pandemii.

Kontrola drogowa a koronawirus: Czy można jechać do innego miasta w celu opieki nad drugą osobą?

Tak - można. Opieka nad drugą osobą jest uwzględniona w ustawie jako czynność dopuszczalna, służąca realizowaniu ważnych codziennych potrzeb. Jeżeli w takiej sytuacji jedziesz autem do innego miasta i trafiasz na policyjną kontrolę, nie powinieneś/aś otrzymać mandatu.

Kiedy policja może nałożyć na kierowcę mandat i w jakiej wysokości?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami jeśli policjanci stwierdzą, że osoba podróżuje w celach innych niż podstawowe potrzeby życiowe (np. jedzie do sklepu, lekarza, apteki itp.), wówczas mogą nałożyć mandat w wysokości do 500 zł. Nie przewiduje się przy tym żadnych punktów karnych. Mundurowi po nałożeniu mandatu zalecają kierowcy powrót do domu. Jeśli się do tego nie zastosuje, może trafić na kolejną kontrolę i otrzymać kolejny mandat. Nie musi go oczywiście przyjmować, jednak wówczas sprawa skierowana zostanie do sądu, a to może wiązać się z większą karą, do której dojdą koszty procesowe.

Nadkom. Dariusz Matynka zaznaczył, że w przypadku policyjnych kontroli w dobie epidemii koronawirusa obowiązują w większości takie przepisy, jak przed wprowadzeniem obostrzeń. 

Koronawirus: Czego NIE może policjant w trakcie kontroli?

Pomimo obostrzonych przepisów istnieją rzeczy, których policjant nie może zrobić w trakcie kontroli.

Wyskoczył przez okno ze szpitala. Przestraszył się badania na koronawirusa

Pierwszą z nich jest „zatrzymanie w sposób nieuzasadniony”, a także przetrzymywanie osoby kontrolowanej dłużej niż jest to wymagane do przeprowadzenia niezbędnych czynności.

Drugą rzeczą jest zatrzymanie z użyciem środków przymusu bezpośredniego (o ile nie będzie wymagane ich użycie, np. w przypadku osoby agresywnej, dopuszczającej się przestępstwa czy uciekającej).

Trzecią kwestię stanowi przeszukanie. Nie może się ono odbyć w miejscu publicznym, a także bez uzasadnienia. Dodatkowo przeszukania dokonać musi osoba tej samej płci – mężczyzny nie może przeszukiwać policjantka, a kobiety policjant.

Należy zaznaczyć, że osoba kontrolowana powinna w miarę możliwości stosować się do poleceń policjanta, nie utrudniając mu kontroli. Zaleca się także zachowanie – na tyle, na ile to możliwe – zachowanie bezpiecznej odległości od mundurowych. Ta wynosi 2 metry.

Koronawirus: Ile osób może jechać razem samochodem?

Wiele kontrowersji w ostatnich dniach wzbudzało pytanie, ile osób może jechać razem jednym samochodem. W dobie koronawirusa powinniśmy przecież unikać bliskich kontaktów z innymi osobami. Co ciekawe, przepisy z 31 marca 2020 nie określają tego, ile osób może maksymalnie podróżować jednym autem. Jednak zgodnie z zaleceniami specjalistów, powinniśmy jechać nim albo sami, albo z członkami najbliższej rodziny. Nie zaleca się podwożenia znajomych lub wycieczek grupowych z osobami spoza grona domowników.