Tych słów nie rozumieją nawet najstarsi mieszkańcy w Podlaskiem. Podlaska gwara to wielkie wyzwanie!

i

Autor: Wikimedia commons, Creative Commons

Ciekawostki

Tych słów nie rozumieją nawet najstarsi mieszkańcy w Podlaskiem. Podlaska gwara to wielkie wyzwanie!

2025-02-14 13:06

Podlaska gwara to ciekawa mieszanka językowa złożona jednak z tak wielu obcych naleciałości, że nawet mieszkańcy nie są w stanie rozpoznać swojego języka. Mało kto jednak z Podlasia wie, że to zróżnicowanie wynika z historii regionu, przez wieki leżącego na styku wielu kultur: polskiej, białoruskiej, ukraińskiej, litewskiej oraz żydowskiej. Sprawdźcie sami, czy będziecie w stanie rozpoznać obco brzmiące słowa gwary podlaskiej.

Podlaska gwara. Słowa i przykłady

Gwara podlaska to ciekawa mieszanka językowa, niezrozumiała obecnie również przez wielu mieszkańców województwa podlaskiego głównie dlatego, że nie mówimy tu o jednolitym dialekcie, a o dużej mieszance regionalnych cech językowych pozostałych po historii regionu. A tutaj mówimy o miejscu, gdzie stykały się kultury:

  • polska,
  • białoruska,
  • rosyjska,
  • ukraińska,
  • litewska,
  • żydowska.

Co znamienne dla Podlasia, ze względu na położenie na mapie województwa podlaskiego możemy mówić o innym dialekcie. Przykładowo w okolicach Suwałk, czyli na północy regionu dominuje dialekt suwalski, a centrum wraz ze wschodem oraz dalekim południem (sięgającym daleko za Białowieżę czy Bielsk Podlaski nawet do Białej Podlaskiej) o dialekcie białostockim, wszystkie odmiany bazują jednak na dialekcie mazowieckim z charakterystycznym mazurzeniem. Co jednak istotne dla gwar podlaskich, według najnowszych badań słowa podlaskiej gwary skupiają się na pograniczności tego regionu, która w słownictwie widoczna jest bardzo wyraźnie. Ale w związku z tym, że ta inność językowa objawiająca się w słowach skupia się na czynnościach z życia ludzi ze wsi, współcześnie gwara podlaska umiera i jest rozumiana przez coraz mniejszą liczbę mieszkańców.

Według językoznawców słownictwo mieszkańców województwa podlaskiego determinowane jest czynnikami:

  • geograficznymi,
  • narodowościowymi,
  • często wyznaniowymi,
  • czynnikami socjologicznymi.

To wszystko wpisuje się w ten kontekst historyczny regionu, czyli wpływ innych kultur. "Pohulanka", "małanka", "bardak" czy "chabor" to właśnie przykłady tego wpływu.

Białystok Radio ESKA Google News

Podlaska gwara. Memy

Chociaż przypadek podlaskiej gwary jest niezwykle ciekawy nie tylko historycznie, ale również pod kątem językoznawczym, to obecnie od lat w wielu częściach Polski podlaska gwara traktowana jest w formie memów. Przykładem niech będzie to słynne śledzikowanie, z którego znani są mieszkańcy Podlasia.

Tych słów nie rozumieją nawet najstarsi mieszkańcy w Podlaskiem. Podlaska gwara to wielkie wyzwanie!

My jednak przygotowaliśmy specjalny quiz z nowymi słowami z gwary podlaskiej, znalezionej w najstarszych pracach badaczy, którzy ruszyli w teren województwa podlaskiego. Sprawdźcie poniżej, jak trudna i jednocześnie fascynująca jest podlaska gwara.

QUIZ: Podlaska gwara. Sprawdź znaczenie tych słów używanych na Podlasiu
Pytanie 1 z 15
małanka to w podlaskiej gwarze:
Rolnicy. Podlasie. Radosne chwile na Ranczu Laszki