Podlaska gwara. Słowa i przykłady
Gwara podlaska to ciekawa mieszanka językowa, niezrozumiała obecnie również przez wielu mieszkańców województwa podlaskiego głównie dlatego, że nie mówimy tu o jednolitym dialekcie, a o dużej mieszance regionalnych cech językowych pozostałych po historii regionu. A tutaj mówimy o miejscu, gdzie stykały się kultury:
- polska,
- białoruska,
- rosyjska,
- ukraińska,
- litewska,
- żydowska.
Co znamienne dla Podlasia, ze względu na położenie na mapie województwa podlaskiego możemy mówić o innym dialekcie. Przykładowo w okolicach Suwałk, czyli na północy regionu dominuje dialekt suwalski, a centrum wraz ze wschodem oraz dalekim południem (sięgającym daleko za Białowieżę czy Bielsk Podlaski nawet do Białej Podlaskiej) o dialekcie białostockim, wszystkie odmiany bazują jednak na dialekcie mazowieckim z charakterystycznym mazurzeniem. Co jednak istotne dla gwar podlaskich, według najnowszych badań słowa podlaskiej gwary skupiają się na pograniczności tego regionu, która w słownictwie widoczna jest bardzo wyraźnie. Ale w związku z tym, że ta inność językowa objawiająca się w słowach skupia się na czynnościach z życia ludzi ze wsi, współcześnie gwara podlaska umiera i jest rozumiana przez coraz mniejszą liczbę mieszkańców.
Według językoznawców słownictwo mieszkańców województwa podlaskiego determinowane jest czynnikami:
- geograficznymi,
- narodowościowymi,
- często wyznaniowymi,
- czynnikami socjologicznymi.
To wszystko wpisuje się w ten kontekst historyczny regionu, czyli wpływ innych kultur. "Pohulanka", "małanka", "bardak" czy "chabor" to właśnie przykłady tego wpływu.
Podlaska gwara. Memy
Chociaż przypadek podlaskiej gwary jest niezwykle ciekawy nie tylko historycznie, ale również pod kątem językoznawczym, to obecnie od lat w wielu częściach Polski podlaska gwara traktowana jest w formie memów. Przykładem niech będzie to słynne śledzikowanie, z którego znani są mieszkańcy Podlasia.
Tych słów nie rozumieją nawet najstarsi mieszkańcy w Podlaskiem. Podlaska gwara to wielkie wyzwanie!
My jednak przygotowaliśmy specjalny quiz z nowymi słowami z gwary podlaskiej, znalezionej w najstarszych pracach badaczy, którzy ruszyli w teren województwa podlaskiego. Sprawdźcie poniżej, jak trudna i jednocześnie fascynująca jest podlaska gwara.
