Według niektórych źródeł kilka lat przed Łomżą, w 1413 rok prawa miejskie miał otrzymać Ciechanowiec. To czyniłoby go najstarszym miastem w Podlaskiem. Jednak zgodnie z oficjalną historią miasta, prawa miejskie Ciechanowcowi książę mazowiecki Janusza I Wielki nadał w roku 1429. Wciąż daje to miejsce temu miastu pośród najstarszych w regionie, jednak oddaje tytuł najstarszego Łomży.
Łomży położonej w północno-wschodniej Polsce nad rzeką Narew. Miastu, które historycznie z Podlasiem ma niewiele wspólnego. Znajduje się bowiem na historycznym Mazowszu i było stolicą dawnej ziemi łomżyńskiej. Ale od końcówki XX wieku stanowi część woj. podlaskiego.
Łomża to najstarsze miasto w woj. podlaskim
Historia Łomży sięga X wieku. To wtedy na wysokiej skarpie dolny Narwi założono pierwsze osadę w odległości 5 km od obecnego centrum. Pozostałością po tamtych czasach jest olbrzymie grodzisko zwane "Górą Królowej Bony" oraz "Wzgórzem św. Wawrzyńca".
W miejscu, na którym obecnie znajduje się miasto usytuowano je w drugiej połowie XIV wieku. Prawa miejskie Łomża otrzymała 15 czerwca 1418 roku z rąk księcia Janusza I.
Łomża w 1526 roku stała się miastem królewskim, po śmierci ostatnich książąt mazowieckich i wcieleniu Mazowsza do Korony. Największy rozkwit miasta przypadł z kolei na wiek XV i XVI. Miasto było wtedy otoczone wałami i leżało na szlaku rzecznym pomiędzy Narwią i Wisłą. Posiadało także port i sześć mostów. To stąd rozchodziły się ważne szlaki handlowe do Prus, Wilna, Rusi i na zachód Europy.
Łomża. Historia najstarszego miasta w Podlaskiem
Miasto przeżywało swoje wzloty i upadki. Pierwszy dół przypadł na drugą połowę XVII wieku i był spowodowany wojnami szwedzkimi oraz licznymi pożarami i klęskami żywiołowymi. Odmiana złej passy przyszła w XIX i XX wieku. Między innymi dzięki powstaniu nowych węzłów komunikacyjnych nastąpił ponowny wzrost i ożywienie gospodarcze miasta. Łomża stała się najpierw ośrodkiem przemysłowo-handlowym, a następnie także siedzibą władz departamentu czy głównym miastem obwodu łomżyńskiego (po utworzeniu odpowiednio Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego).
W drugiej połowie XIX wieku Łomżę wyznaczono na stolicę guberni. Nastąpił wtedy kolejny i szybki rozwój miasta. Ten ponownie zastopowała I wojna światowa. Po wojnie Łomża była jednak jednym z największych ośrodków miejskich na obszarze północno-wschodniego Mazowsza.
Największe zniszczenia przyniosła kolejna wojna światowa. Zniszczono wtedy 70 proc. Łomży, a liczba ludności zmalała o 60 proc. Łomżę wyzwolono 13 września 1944 roku, a po wojnie przez następne dekady odbudowywano najstarszą część miasta. Budowano także osiedla mieszkaniowe, uruchomiono miejską komunikację autobusową, powstawały liczne zakłady przemysłowe. Łomża stała się stolicą województwa łomżyńskiego w 1975 roku. Tę funkcję pełniła do 1998 roku, aż wraz z reformą administracyjną stała się częścią woj. podlaskiego.
To najstarsze miasta w woj. podlaskim
Wiemy już, że Łomża jako pierwsze miasto dzisiejszego woj. podlaskiego uzyskała prawa miejskie. Jakie są natomiast inne najstarsze miasta w Podlaskiem? To kilka z nich:
- Łomża - prawa miejskie od 1418 roku,
- Kolno - prawa miejskie od 1425 roku,
- Tykocin - prawa miejskie od 1425 roku (odzyskane w 1993 roku).
ZOBACZ PONIŻEJ: Podlaska Atlantyda i legenda o skarbie. Kiedyś było tu osiem wsi, teraz jest popularny zalew
