Najstarszy meczet w Polsce znajduje się w podlaskiej wsi. To perła drewnianej architektury

Najstarszy meczet w Polsce znajduje się w podlaskiej wsi

Zasadne może być pytanie, skąd na Podlasiu tak wiekowy meczet? Z jednej strony, nie jest on jedyny, a uwagę warto zwrócić w kierunku wielokulturowości regionu. Odpowiedzi należy szukać jednak w historii. Wieś Kryszyniany w XVII wieku została nadana Tatarom przez króla Jana III Sobieskiego. Tatarzy otrzymali ziemie w okolicach Krynek i Sokółki po tym, jak wzięli udział w wojnie z Turkami po stronie Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

Społeczność tatarska po osiedleniu się zbudowała tam meczet. Pierwsze wzmianki o muzułmańskiej świątyni, zależnie od źródeł, pochodzą z początków XVIII wieku lub z końca stulecia. Dokładna data nie jest jednak znana.

W 1846 roku obiekt przeszedł gruntowny remont. Świadczy o tym wmurowana w fundament tablica. Liczne remonty prowadzone od połowy XIX wieku nie zmieniły pierwotnej bryły meczetu i materiału, z którego został wzniesiony. Jedynie podczas II wojny światowej Niemcy umieścili tam szpital i zrabowali jednocześnie niezwykle cenne wyposażenie świątyni.

Perła drewnianej architektury Podlasia

Meczet w Kruszynianach to unikalny w skali kraju przykład islamskiego, drewnianego budownictwa sakralnego. Swoim kształtem nawiązuje do okolicznych drewnianych kościołów z dwiema wieżami. Zbudowany jest na planie prostokąta o konstrukcji zrębowej. Świątynia zarówno z zewnątrz, jak i wewnątrz pokryta jest drewnianą boazerią. Na zewnętrznej fasadzie ma ona zielony kolor, który jest kolorem islamu.

Dwie drewniane wieże zdobią budowlę od strony północnej. Z kolei na kalenicy dachu stoi trzecia, nieco mniejsza, wieżyczka bez okien. Blaszane dachy wszystkich wież mają kształt hełmów i są zwieńczone półksiężycem na szczycie. Dach głównej części budynku pokryty jest natomiast gontem.

Wnętrze podzielone jest na dwie części, babiniec dla kobiet i salę modlitewną mężczyzn. W jednej ze ścian sali modłów znajduje się mała wnęka, zwana mihrabem. Przechowuje się w niej święte księgi. Wnętrze udekorowane jest dodatkowo dywanami, a ściany muhirami, czyli kaligraficznymi zapisami cytatów z Koranu.

Podlaski pomnik historii odwiedził król Wielkiej Brytanii

Świątynia dostępna jest dla zwiedzających. Wśród znanych gości można wymienić np. obecnego króla Wlk. Brytanii Karola III (ówczesnego księcia), który odwiedził meczet w 2010 roku.

Meczet w Kruszynianach wpisany jest na krajową listę zabytków Polski, a od 2012 roku, wraz z meczetem w Bohonikach, uznany jest za pomnik historii. Jest to najwyższa forma ochrony konserwatorskiej. Najstarszy zachowany meczet tatarski w Polsce jest także uznawany za podlaskie dziedzictwo architektury drewnianej.