To miejsce na Podlasiu z najgorszym powietrzem w całym regionie. Jak wypadamy na tle kraju?

Polski Alarm Smogowy (PAS) opublikował swój dziesiąty ranking smogowych rekordzistów za rok 2024, bazując na danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ). Wyniki są niepokojące – po raz pierwszy od dekady odnotowano wzrost średniego stężenia pyłu PM10 w skali kraju, co stawia pod znakiem zapytania dotychczasowy pozytywny trend poprawy jakości powietrza.

Nowa Ruda – smogowy lider we wszystkich kategoriach

Niechlubne pierwsze miejsce we wszystkich trzech kategoriach rankingu (średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu, średnioroczne stężenie pyłu PM10 oraz liczba dni smogowych) zajęła Nowa Ruda z województwa dolnośląskiego. W tym mieście stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu wzrosło z 4 do aż 7 ng/m³, co oznacza przekroczenie normy o 700%. Mieszkańcy Nowej Rudy oddychali smogiem przez rekordowe 73 dni w roku.

Na kolejnych miejscach pod względem stężenia benzo(a)pirenu, z przekroczeniami normy nawet pięciokrotnymi, znalazły się Nowy Targ, Sucha Beskidzka i Myszków. Nawet w uzdrowiskach, takich jak Rabka-Zdrój, Busko-Zdrój, Kudowa-Zdrój czy Szczawno-Zdrój, odnotowano stężenia benzo(a)pirenu wyższe niż w Krakowie.

Wysokie stężenia pyłu PM10 odnotowano również w województwie łódzkim, gdzie aż dziesięć miejscowości znalazło się w pierwszej trzydziestce zestawienia, w tym Radomsko na drugiej pozycji w kraju.

Ogólnopolski Wzrost Zanieczyszczeń i Kryzys Programu "Czyste Powietrze"

Najbardziej alarmujący jest jednak ogólnopolski trend. Według danych GIOŚ, średnioroczne stężenie pyłu PM10 w 2024 roku wzrosło o 7% w porównaniu do roku poprzedniego. Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego, wyraża zaniepokojenie:

„To bardzo niepokojące zjawisko. Prezentujemy nasz ranking już po raz dziesiąty i do tej pory obserwowaliśmy spadek stężeń. Czy obecny wzrost to tylko chwilowe wahnięcie, czy może początek nowego trendu prowadzącego nas na powrót do smogowej przeszłości?”

Piotr Siergiej wskazuje na zahamowanie procesu likwidacji "kopciuchów" w 2025 roku oraz kryzys programu "Czyste Powietrze" jako główne przyczyny pogorszenia sytuacji. Brak wsparcia ze strony władz krajowych, w przeciwieństwie do rekordowego roku 2024, budzi obawy w kontekście nadchodzących, ostrzejszych norm jakości powietrza, które zaczną obowiązywać już za cztery lata.

To miejsce na Podlasiu z najgorszym powietrzem

W zestawieniu GIOŚ na szczęście nie znalazło się jakiekolwiek miasto z województwa podlaskiego, ale my i tak postanowiliśmy zgłębić temat i sprawdziliśmy, gdzie w Podlaskie jest najgorsze powietrze w regionie. I okazuje się bez wielkiego zaskoczenia, że chodzi o Białystok.

Dominującym źródłem zanieczyszczenia powietrza w województwie podlaskim jest emisja komunalno-bytowa tzw. „niska emisja”, pochodząca z domów ogrzewanych indywidualnie paliwami stałymi oraz transport drogowy. Jedynie zanieczyszczenie ozonem na dwóch stacjach w regionie (Borsukowizna, Szkółka Leśna oraz Augustów, Uzdrowisko) było na poziomie wyższym niż norma.

Co jednak trzeba zaznaczyć, choć w Białymstoku wskaźniki są najwyższe w regionie (mówimy tu o całej aglomeracji białostockiej), to są one mocno poniżej norm GIOŚ. Według raportu oszacowane stężenia zanieczyszczeń są na niskim poziomie. Normy średnioroczne dla benzenu oraz metali ciężkich zawartych w pyle zawieszonym PM10 nie są przekroczone. Strefie podlaskiej, pod kątem ochrony zdrowia ludzi, nadano klasę A dla wszystkich szacowanych zanieczyszczeń.