Tłumy turystów odwiedzają tę wieś w Podlaskiem. Mamy tu jedne z najstarszych zabytków w regionie!

i

Autor: Wikimedia commons

Ciekawostki

Tłumy turystów odwiedzają tę wieś w Podlaskiem. Mamy tu jedne z najstarszych zabytków w regionie!

2025-06-24 6:46

Jeśli poruszacie się po Polsce, korzystając głównie z Map Google, warto czasami zaszaleć i je wyłączyć. W ten sposób traficie do miejsc, których w przewodnikach turystycznych nie znajdziecie, a zaskoczą was swoją niezwykle bogatą historią, magicznym klimatem lub ciekawostkami innego typu. Przykładem takiego miejsca jest wieś Białowieża - brama do Puszczy Białowieskiej. Turystów przyciąga szczególnie jeden zabytek. Jaki?

Blisko 700 lat historii - od niewielkiego dworu do turystycznej perełki

Historia Białowieży, jak wielu innych miejscowości w województwie podlaskim, sięga czasów o wiele starszych niż większości się wydaje. To nietypowe położenie województwa podlaskiego oraz burzliwa historia naszego regionu spowodowała, że historia wielu z nich jest stara i niezwykle burzliwa.

Tak samo jest właśnie z Białowieżą. Powstanie pierwszej znanej osady w Puszczy Białowieskiej sięga przełomu XIV i XV wieku. Znajdowała się ona w uroczysku którą obecnie nazywamy Starą Białowieżą. Tutaj mieścił się dwór myśliwski wielkiego księcia litewskiego Witolda i jego stryjecznego brata.

Pod koniec XVI w. królewski dwór przeniesiono na nowe miejsce (teren obecnej Polany Białowieskiej). Przypuszcza się, że nastąpiło to około 1594 r. Z miejscowych przekazów wynika natomiast, że wzniesiono go 2 km dalej na wschód pomiędzy dzisiejszą rzeczką Złotą a kościołem rzymskokatolickim tj. w dzielnicy Białowieży nazywanej Szpakowicze.

W latach 1765 – 1780 Białowieżą władał podskarbi nadworny litewski Antoni Tyzenhauz. Podzielił puszczę na 13 straży i stworzył oddzielny administracyjny zarząd. Lokalny nadzór nad Puszczą powierzył tzw. białowieskiemu leśniczemu, któremu do pensji wynoszącej około 1000 guldenów, dodał wieś Białowieżę liczącą w 1775 r. 20 dymów (domów mieszkalnych).

Największy rozwój Białowieża przeżywa pod koniec XIX wieku. W 1897 roku doprowadzono z Hajnówki do Białowieży kolej po której 27 sierpnia tegoż roku przejechał pierwszy pociąg, wiozący cara Mikołaja II z rodzina i ich gośćmi. Wcześniej wybudowano pałac myśliwski wraz z budynkami sąsiednimi, parku w stylu angielskim, żelazną tamę oraz drugi park.

Białowieża to słynna wieś na całą Polskę! Odwiedzają ją tłumy

Ruch turystyczny w rejonie Białowieży zaczął rozwijać się w okresie międzywojennym i trwa do dziś. W 1939 liczbę turystów szacowano na ponad 45 tys. osób, miejscowość zawdzięcza swoją popularność Puszczy Białowieskiej i Białowieskiemu Parkowi Narodowemu, który wraz z częścią Puszczy Białowieskiej na terytorium Białorusi, został wpisany w 1979 na listę światowego dziedzictwa UNESCO. To dodatkowy walor Białowieży, popularyzujący ją na cały kraj.

To co jednak jest najbardziej wyjątkowe we wsi, to jej najstarszy zabytek. Chodzi o obelisk w Białowieży, czyli pomnik w formie obelisku upamiętniający jedno z największych polowań królewskich w Puszczy Białowieskiej, które odbyło się 27 września 1752. Upamiętnia on polowanie w którym uczestniczył elektor Saksonii, król Polski i wielki książę litewski August III Sas wraz z rodziną i dworem. Obelisk to jeden z najstarszych zabytków w województwie podlaskim.

Co warto zobaczyć w Białowieży i okolicy? Zabytki i przyroda

Choć Białowieża to wieś, to oferuje odwiedzającym tak dużo zabytków, że niektóre miasta w województwie podlaskim mogą się schować. Główne punkty na mapie Białowieży i okolic to:

  • Rezerwat Pokazowy Żubrów,
  • Białowieski Park Narodowy,
  • Muzeum Przyrodniczo-Leśne BPN,
  • Szlak Dębów Królewskich i Książęcych,
  • Carska Droga i Carska Stacja Białowieża Towarowa,
  • Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy,
  • Obelisk na grobli pałacowej na cześć króla Polski i elektora saskiego – najstarszy zabytek Białowieży,
  • Park Pałacowy z XIX wieku zaprojektowany przez Waleriana Kronenberga,
  • Stacja kolejowa Białowieża Towarowa wybudowana w 1903 roku.

Źródło: gmina.bialowieza.pl

QUIZ: Czy ta wieś leży w Podlaskiem? Jak dobrze rozpoznajecie miejscowości Podlasia?
Pytanie 1 z 10
Którą z poniższych wsi znajdziemy w Podlaskiem?
Rolnicy. Podlasie. Gienek i Andrzej pomagają Paulinie
Porachunki Osobiste
Najpopularniejsze wakacyjne kierunki. Gdzie będzie najdrożej? PORACHUNKI OSOBISTE